علم امام حسین به شهادت خودیکی از شبهاتی که ممکن است ذهن خواننده یا شنونده روضه امام حسین (علیه‌السّلام) را به خود مشغول کند این است که امام حسین (علیه‌السّلام) با این کار خود را به هلاکتی انداخته‌اند که خداوند در قرآن با آیه «وَلَا تُلْقُوا بِاَیْدِیکُمْ اِلَی التَّهْلُکَةِ؛ خود را با دست‌هایتان به هلاکت نیندازید» نهی کرده است. و انجام این کار، خودکشی است. چطور ممکن است امام حسین (علیه‌السّلام) که فرزند رسول گرامی اسلام و امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) است و با دین اسلام آشنایی کامل دارد چنین کاری کرده باشند؟ در این مقاله نگاهی اجمالی به این شبهه و پاسخ آن خواهیم داشت. ۱ - معنی هلاکت در آیه تهلکهبرای رسیدن به جواب از این شبهه مقدمه‌ای را در مورد معنای آیه «هلاکت» اشاره می‌نماییم تا معنی هلاکت حرام مشخص شود، تا بعد ببنیم که آیا این عنوان در مورد قیام بزرگ امام حسین (علیه‌السّلام) صدق می‌کند یا خیر. خداوند در قرآن فی فرمایند: «وَاَنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِاَیْدِیکُمْ اِلَی التَّهْلُکَةِ وَاَحْسِنُوا اِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ؛ در راه خدا انفاق کنید و خود را با دست‌هایتان به هلاکت نیندازید و نیکی کنید که خداوند نیکوکاران را دوست دارد». «تهلکه» در این آیه به معنای هلاکت است و مقصود از آن هر کاری است که انجام آن به انسان ضرر بزرگی بزند که تحمل آن در حالت عادی ممکن نیست؛ مانند فقر یا مریضی یا مرگ. این آیه کریمه در ابتدا به انفاق در راه خدا؛ یعنی فداکاری در راه وی و بخشش در طریقی که او می‌پسندد، دعوت و پس از آن از انداختن خود در هلاکت منع می‌نماید. پس مراد از هلاکت در این آیه، هلاکتی است که از ترک فداکاری و از خودگذشتگی در راه خدا نشات می‌گیرد. سپس می‌فرماید " و نیکی کنید". یعنی با فداکاری و از خودگذشتگی در راه خدا از نیکوکاران باشید؛ پرواضح است که هر نوع فداکاری، فداکاری نیکو نمی‌باشد و هر بخششی محبوب و پسندیده درگاه خداوند نیست؛ زیرا اگر چنین بود باید فداکاری‌های دیوانگان و نادانان نیز، در نزد خداوند پسندیده باشد. ۲ - شرایط فداکاری مطلوب خداوندفداکاری و از جان‌گذشتگی مورد پسند خداوند شرایطی دارد که مهمترین آن، این دو شرط است: ۱. فداکاری و از خودگذشتگی در راه و هدفی باشد که عقلای عالم آن را می‌پسندند؛ وگر نه اگر از محدوده عقل خارج شده و داخل در اعمال جنون‌آمیز یا ناخودآگاه شود، مورد پسند خداوند نخواهد بود؛ ۲. آن چه در راه او هدیه می‌شود از نظر ارزش، از خود هدیه، دارای برتری و فضیلت باشد؛ مانند گذشتن از مال برای به دست آوردن علم یا سلامتی؛ و یا قربانی کردن حیوانی برای تامین نیاز غذایی انسان. در یک کلام، هرچه هدف والاتر باشد فداکاری در راه آن برتر و کامل‌تر است. این دو مطلب، دو شرط اساسی از شروطی هستند که باید در هر بخشش و انفاق و فداکاری رعایت شود تا آن فداکاری نیکو بوده و در راه خدا به حساب آید. ۳ - مطلوبیت عمل امام حسینبا این مقدمه، به خوبی مشخص می‌شود که قیام امام حسین (علیه‌السّلام) به طور کامل در راه خدا بوده است؛ زیرا و این دو شرط را به نحو کامل داشته است؛ بنابراین تمام فداکاری‌هایی که آن حضرت در روز عاشورا انجام داده‌اند، در راه خدا و مورد رضایت الله بوده است. ۴ - خلاصه و نتیجهگیریآیه هلاکت (یا هر دلیلی که خودکشی را حرام می‌کند) شامل هرگونه خود را به خطر انداختن نمی‌شود؛ و قربانی کردن جان و مال را اگر برای هدفی بزرگ و شریف - مثل آن قیام جاودان امام حسین (علیه‌السّلام) باشد، حرام نمی‌کند؛ چون در فداکاری‌های حضرت شروط فداکاری شریف و از خودگذشتگی مقدس به بهترین نحو موجود است. اگر نبود فداکاری حسین (علیه‌السّلام) در روز عاشورا، اسلام، قرآن و هر آن‌چه پیامبران در طول تاریخ آورده بودند، در زیر آوار بدعت‌ها، سیاه‌نمایی‌ها و انحرافاتی که خلفای پیشین به وجود آورده بودند دفن می‌شد و اثری از آن باقی نمی‌ماند؛ همانطور که ادیان گذشته در زیر این رسوبات مدفون شد و اثر درستی از آن‌ها بر جای نماند. پس قیام امام حسین (علیه‌السّلام) هم عقلائی است و هم هدفی که آن حضرت دارد، از دادن جان و مال و فرزند و در یک کلمه تمام هستی، باارزش‌تر است. ۵ - پانویس
۶ - منبعموسسه ولیعصر، برگرفته از مقاله «چرا امام حسین (علیه‌السلام) با این که می‌دانست شهید می‌شود، اقدام به قیام کرد؟»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۴/۱۲. رده‌های این صفحه : مقالات مؤسسه ولیعصر
|